تحلیل شپنا – شرکت پالایش نفت اصفهان

بررسی صنعت پالایشی

صنعت پالایشی یکی از بزرگ‌ترین صنایع دنیا و از صنایع زیرساختی در حوزه انرژی محسوب می‌شود. به‌طور کلی صنایع وابسته به نفت مانند صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی به دو دسته بالادستی و پایین‌دستی تقسیم می‌شوند. در جهان شرکت‌های پالایشی عملیات پالایش و پخش را باهم انجام می‌دهند؛ درصورتی‌که در ایران شرکت‌های پالایشگاهی به پالایش نفت پرداخته و فروش توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران انجام می‌شود. امروزه ظرفیت پالایشگاهی دنیا به حدود ۱۰۲ میلیون بشکه در روز رسیده است که در میان کشورها، ایران سهم ۲.۲۵ درصدی دارد. در واقع ایران از جهت ظرفیت پالایشی به عنوان یکی از ۱۰ کشور برتر شناخته می‌شود. در این بین ایالات متحده رتبه اول، چین دومین کشور و روسیه در رتبه سوم قرار دارد.

آشنایی با شرکت پالایش نفت اصفهان

شرکت پالایش نفت اصفهان یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های ایران است. این شرکت در سال ۱۳۷۰ با عنوان شرکت پالایش نفت اصفهان ثبت شد. در سال ۱۳۸۶ با داشتن سودآوری و بهره‌وری بیشتر نسبت به سایر شرکت‌های پالایشی، به‌عنوان یکی از مراکز نفتی پیشگام در مجموعه صنعت عظیم نفت کشور شناخته شد. این شرکت هم‌اکنون حدود ۲۲ درصد از فرآورده‌های نفتی موردنیاز کشور را تولید می‌کند. بنزین و گازوییل؛ محصولات اصلی شرکت پالایش نفت اصفهان بوده و حدود ۶۵ درصد از ظرفیت تولید این شرکت، به این دو فرآورده اختصاص دارد. همچنین این شرکت سهم بسزایی در تامین خوراک صنایع پتروشیمی پایه الفین کشور دارد.

جایگاه شپنا در صنعت

شرکت پالایش نفت اصفهان در صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای فعالیت می‌کند. در حوزه صنعت پالایش نفت در مجموع ۱۰ شرکت فعالیت می‌کنند که ۹ پالایشگاه برای نفت خام و یک پالایشگاه برای میعانات گازی (شرکت نفت ستاره خلیج فارس) است. در میان این شرکت‌ها، شرکت پالایش نفت اصفهان یکی از شش شرکت پالایشی پذیرفته‌شده در بورس است. شپنا از جهت ظرفیت تولید در میان پالایشگاه‌های کشور در رتبه دوم قرار دارد. همچنین از جهت ظرفیت پالایشگاهی سهم ۰/۳۶ درصدی در مقایسه با کل دنیا دارد.

موضوع فعالیت طبق اساسنامه شپنا

– احداث، راه اندازی و بهره برداری از کارخانجات صنعتی

– دریافت، معاوضه و خرید خوراک پالایشگاه

– انجام عملیات پالایش و فرآورش نفت خام و سایر هیدروکربورها

– تولید فراورده های نفتی

طرح های توسعه ای شپنا

– بهره برداری از پروژه تقطیر سوم در مرداد 1398

– احداث سامانه تصفیه خانه پساب شاهین شهر در سال 98

– بهره برداری از واحد تصفیه نفت در مهر 1402

طرح های آینده شپنا

– افتتاح واحد تصفیه هیدروژنی در سال 1405 و حذف گوگرد و دیگر آلاینده ها

فرآورده‌های تولیدی شپنا

شپنا از نظر تنوع تولید فرآورده های نفتی جزو نخستین پالایشگاه های کشور محسوب می‌شود که تولیدات آن شامل:

– نفت سفید

– گاز مایع

– نفت گاز

– بنزین

– نفت کوره

– گوگرد

– و سایر محصولات

دارایی‌های تحت تملک نماد شپنا

شرکت نفت اصفهان در راستای تبدیل شدن به هولدینگ پتروشیمی شپنا اقدام به خرید 48 درصد از سهام پتروشیمی اصفهان و 17 درصد از سهام شرکت نفت سپاهان کرد.

در بیان شرکت های دیگر زیر مجموعه شرکت شپنا می‌توان به پتروشیمی اراک، پالایش نفت جی و صنایع شیمیایی ایران اشاره کرد. تغییر در ارزش هر یک از این شرکت‌ها می‌تواند بر قیمت شپنا تاثیرگذار باشد.

موارد قابل بررسی در تحلیل شپنا

جهت تحلیل سهام شپنا باید مقدار تولید هر محصول از کل تولید، سود هر سهم p/e، درآمد هر سهم eps، کرک اسپرد، NCI، API، ارزش جایگزینی، خوراک پالایشگاه و … را علاوه بر تحلیل تکنیکال شپنا مورد بررسی قرار گیرد. تحلیل‌گران با استفاده از داده‌های بیدارآنالیز می‌توانند تحلیل خود را به روز کنند.

تولیدات شرکت و نحوه توزیع آن

شرکت پالایش نفت اصفهان دارای محصولات زیادی در زمینه فرآورده‌های نفتی مانند بنزین است. در جدول زیر محصولات تولیدی این شرکت قابل مشاهده است.

محصولات شرکت به دو دسته محصولات اصلی و فرآورده‌های ویژه تقسیم‌بندی می‌شود. فرآورده‌های اصلی شامل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره، گاز مایع و سوخت‌های هوایی و فرآورده‌های ویژه شامل وکیوم باتوم، پلات فرمیت، نفتای سبک، آیزوریسایکل، لوبکات و انواع حلال‌ها است.

فرآورده‌های اصلی از قبیل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و گاز مایع برای توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال می‌شوند. فرآورده‌های ویژه نظیر آیزوریسایکل، لوبکات سنگین، انواع حلال‌ها و… که در زمره خوراک صنایع مختلف قرار می‌گیرند، در بورس کالا و بورس انرژی به‌صورت مستمر عرضه می‌شوند.

شرکت پالایش نفت اصفهان به عنوان تامین‌کننده خوراک پنج شرکت بزرگ تولیدی نفت جی، سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و نفت سپاهان نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. وکیوم باتوم، هیدروکربورهای بدون شاخه، نفتا، مخلوط آروماتیک‌های سبک و روغن پایه محصولات ویژه‌ای هستند که خوراک این شرکت‌ها را فراهم می‌کنند.

نحوه قیمت‌گذاری محصولات شرکت پالایش نفت اصفهان

مبنای محاسبه قیمت‌های مربوط به پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی دریافتی از پالایشگاه‌ها در تحلیل بنیادی شپنا معادل متوسط ماهانه قیمت دیگر تولیدکنندگان فرآورده به ماخذ فوب خلیج‌فارس گزارش‌شده در نشریه بین‌المللی پلتس با لحاظ شاخص کیفیت می‌باشد. در ادامه به جزئیات قیمت‌گذاری انواع محصولات این شرکت در تحلیل شپنا پرداخته شده است.

جزئیات قیمت‌گذاری محصولات در تحلیل بنیادی شپنا

نرخ فروش بنزین شپنا برابر با میانگین نرخ بنزین اکتان ۹۵ یورو ۵ طبق فرمول زیر با استفاده از نرخ های آخرین نشریه پالایشی پلتس محاسبه شده است.

بنزین ۹۵ یورو ۵ = بنزین ۹۵ سنگاپور – ۲.۳ * (بنزین ۹۵ سنگاپور – بنزین ۹۲ سنگاپور)

نرخ فروش گاز مایع برابر با میانگین آخرین نرخ پروپان و بوتان اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نظر گرفته شده است.

قیمت فروش سوخت جت نیز برابر با آخرین نرخ نفت سفید خلیج‌فارس به اضافه‌ی ۱ دلار بر بشکه فرض شده است.

نرخ فروش نفت سفید برابر با آخرین نرخ نفت سفید خلیج‌فارس اعلامی نشریه پالایشی پلتس در نظر گرفته شده است.

عمده‌ی نفت گاز تولیدی شرکت با گوگرد بالای 5٬000 ppm است که نرخ فروش آن برابر با 0.95 آخرین نرخ نفت گاز 0.25 سولفور خلیج‌فارس ضرب‌در ضریب a (نسبت نرخ نفت گاز 0/25 به نفت گاز 0/05) در نظر گرفته شده است.

میزان گوگرد موجود در نفت کوره معادل ۳.۰۴ درصد است و نرخ فروش نفت کوره شرکت معادل آخرین نرخ نفت کوره ۳۸۰ خلیج‌فارس فرض شده است.

نرخ فروش پروپان، نفتا، وکیوم سلاپس، حلال، آیزوریسایکل و گوگرد برابر با آخرین نرخ‌های هر محصول اعلامی دفتر ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی لحاظ شده است.

مقدار، قیمت و مبلغ فروش در تحلیل بنیادی شپنا

در تحلیل شپنا ، مقدار محصولات فروش رفته در دوره ۶ ماهه منتهی به ۱۴۰۳/۰۶/۳۱ بیش از ۱۱ میلیون متر مکعب بوده است که نسبت به دوره مالی مشابه سال گذشته ۲ درصد افزایش داشته است. تصویر زیر مقدار فروش هر یک از محصولات این شرکت را در ۳ دوره مالی گذشته و پیش‌بینی آن را برای دو دوره منتهی به اسفندماه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد.

مقدار مواد مصرفی، تولید و فروش و مبالغ شرکت

تمامی مقدارها و مبالغ برای هر سه ماه به‌طور جداگانه در جدول زیر آورده شده و تجمعی نیست. ضریب مصرف نفت خام نسبت به تولید فرآورده‌ها حدود 1.01 است. بیشترین مقدار نفت خام مصرفی و تولید فرآورده‌ها مربوط به فصل بهار سال 1402 بوده که به‌ترتیب 35 و 34 میلیون بشکه گزارش شده است. همچنین بیشترین مقدار فروش معادل 49 میلیون بشکه در سه ماهه تابستان سال 1401 به ارزش 140 هزار میلیارد تومان بوده است.